Bruksizm

Słowo „bruksizm” pochodzi z języka greckiego i oznacza „zgrzytać zębami”. Jest to nieuświadomione zaciskanie i zgrzytanie zębami, które może pojawiać się w nocy i w dzień.

Na występowanie bruksizmu mają wpływ czynniki psychiczne takie jak:

• przewlekły stres
• tłumienie emocji
• negatywny nastrój
• problemy ze snem
• inne problemy psychologiczne lub emocjonalne, np. depresja, ADHD, stany lękowe, fobie

Drugą grupą czynników wpływających na pojawienie się lub nasilenie objawów tej parafunkcji są problemy stomatologiczne:

• zaburzenia zgryzowe
• wady zgryzu (problemy ortodontyczne)
• węzły urazowe (np. wysunięte zęby, które „haczą”, stukają)

Dodatkowo do występowania objawów bruksizmu mogą się także przyczynić:

• wady postawy czy wymuszona pozycja w pracy
• choroby układu pokarmowego (np. refluks)
• niedobory żywieniowe (np. witamin)
• zaburzenia hormonalne (np. niedoczynność tarczycy),
• moczenie nocne
• zaburzenia snu i chrapanie
• przerost migdałków
• alergie czy przyjmowane leki (np. antydepresyjne)

Większość osób nie zdaje sobie sprawy, że cierpi na bruksizm. Czasami dowiadują się o tym od bliskich, którzy mówią im, że zgrzytają zębami w nocy. Częściej jednak sami zauważamy zmęczenie mięśni żucia po nocy (policzki, skronie, kark). O bruksizmie może świadczyć ból głowy o poranku.

U niektórych objawy tej parafunkcji jako pierwszy zauważa stomatolog: starcie zębów, popękane szkliwo lub wypełnienia, częste odkruszanie się wypełnień, odciski zębów na języku i policzkach, obniżenie wysokości zwarcia, skrócenie długości zębów. 

Pacjenci często podają ból lub uczucie napięcia twarzy po przebudzeniu się, zaciśnięte zęby, które określają jako „szczękościsk”, częste bóle głowy, szumy uszne, bóle barków, nadwrażliwość zębów, bóle całych grup zębów np. albo podczas jedzenia twardych pokarmów. 

Mogą pojawić się również problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi: ból, trzeszczenie, trudności w szerokim otwarciu ust, np. podczas wizyt stomatologicznych. 

To najczęstsze objawy bruksizmu, które może zauważyć Pacjent.

Świadomi problemu pacjenci mogą zaobserwować także zaciskanie zębów w ciągu dnia, zwykle podczas czynności wymagających precyzji, skupienia, użycia większej siły.

Bardziej uważni mogą również zobaczyć zwiększenie objętości mięśni żucia przez co twarz staje się bardziej kwadratowa. Jeśli odpowiadasz twierdząco, na któreś z zadanych pytań to umów się na wizytę w naszej Klinice, aby zdiagnozować przyczynę.

Według szacunków 8-30% populacji cierpi na bruksizm, są to głównie osoby w wieku 25 – 45 lat. To schorzenie może dotyczyć także dzieci, w przypadku których zwykle mija samoistnie wraz ze zmianą uzębienia z mlecznego na stałe.

Leczenie bruksizmu warto zacząć od wizyty u stomatologa, który oceni zniszczenia powstałe wskutek zgrzytania zębami. 

Zwykle w gabinecie stomatologicznym wykonuje się szynę relaksacyjną, która jest projektowana indywidualnie dla każdego pacjenta i niezmiernie ważne jest jej prawidłowe dopasowanie oraz sprawdzenie w zgryzie. 

Używa jej się przeważnie w nocy, a niekiedy także w ciągu dnia. Szyna relaksacyjna pomaga zniwelować dalsze skutki bruksizmu, chroni zęby przed dalszym niszczeniem, pomaga w relaksacji mięśni i odzwyczajeniu się od zaciskania zębów. 

Zabiegi fizjoterapii obejmują głównie obręcz barkową oraz głowę, ale także inne obszary wymagające interwencji. Mogą być także zalecone ćwiczenia rozluźniające lub wzmacniające określone partie mięśniowe. 

Czasami pacjent jest kierowany także do lekarza ortodonty, który może zalecić założenie aparatu ortodontycznego. A po leczeniu u niektórych osób zalecana jest odbudowa zgryzu. 

Dodatkowo niekiedy stosowany jest również botoks w celu rozluźnienia mięśni żwaczy i zmniejszenia ich objętości, dzięki czemu twarz wydaje się młodsza i smuklejsza.

Poza gabinetem stomatologicznym i fizjoterapeutycznym warto odwiedzić także psychologa, psychoterapeutę i/lub psychiatrę, który pomoże uporać się ze stresem czy innymi problemami.

Dodatkowo Pacjent może zostać skierowany do gastrologa, laryngologa, endokrynologa lub lekarzy innych specjalności w celu wykonania dodatkowych badań.

Dobrym pomysłem są również treningi personalne, które pomogą wyrobić nawyk regularnych ćwiczeń fizycznych i nauczą prawidłowego ich wykonywania. 

Z pomocą trenera wzmacniane będą osłabione partie mięśni, co przyczyni się do wyrównania napięć w naszym ciele.

Domowymi sposobami wspomagającymi leczenie jest redukcja stresu przez zmianę stylu życia, regularne uprawianie sportów, jogi, spacery, stosowanie technik relaksacyjnych, krótkie przerwy w pracy w ciągu dnia, częsty kontakt z naturą, ćwiczenia oddechowe, muzyka relaksacyjna, automasaż mięśni żucia.

• Przede wszystkim różne dolegliwości bólowe w obrębie głowy, szyi, obręczy barkowej, drętwienie palców u rąk, szumy uszne, zaburzenia równowagi. 
• Zwyrodnienia stawu skroniowo-żuchwowego, które mogą objawiać się trzeszczeniem i przeskakiwaniem podczas ruchów żuchwy. 
• Czasami dochodzi również do zwichnięcia żuchwy – pacjenci zgłaszają się wtedy albo z powodu braku możliwości zamknięcia ust, albo szerokiego ich otwarcia. 
• Kolejnym dobrze widocznym objawem jest znaczne starcie zębów, w bardziej zaawansowanym stadium nawet do samego dziąsła, co skutkuje obniżoną wysokością zwarcia. 
• Brak widocznych zębów podczas uśmiechu, opadające kąciki ust, przerośnięte mięśnie żwacze – to wszystko sprawia, że twarz wygląda starzej.

Dlatego nie warto odkładać terapii na później. Im szybciej rozpoczniemy leczenie, tym lepiej dla naszego uśmiechu oraz stawów skroniowo-żuchwowych i dobrego samopoczucia.